Organizasaun Belun Fasilita Formasaun Ba Mediador DNPKK Iha Baukau

Diretor Organizasaun Belun, Luis da Costa hamutuk ho Sekretaria Asuntu Sosial no Organizasaun Munisipiu Baukau, Maria Viegas no servisu parseiru sira ensera formasaun ba mediador sira husi DNPKK iha salaun Kaimaltada Uatulete. (Foto: STL/Tomas Reis)

BAUKAU, STLTIMORLESTE.com – Ministeriu Interior liu husi Organizasaun Belun fasilita formasaun ba mediador sira husi Diresaun Nasional Prevensaun Konflitu Komunitariu (DNPKK) iha Munisipiu Baukau, hodi prevene konflitu komunitaria iha baze.

Diretor Organizasaun Belun, Luis da Costa esplika, Organizasaun Belun eziste ho programa no planu estratejiku husi tinan 2023 too 2028 neebe foku ba mediasaun konflitu komunitaria nian, liu-liu kona-ba disputa rai neebe komunidade sira enfrenta iha baze.

Nia sublina, tuir programa neebe Organizasaun Belun iha, Governu liu husi Ministeriu Interior fo fiar hodi fasilita formasaun ba mediador sira husi DNPKK, objetivu atu eleva konhesimentu kona-ba mediasaun sensivel jeneru nian atu prevene konflitu komunitaria, bainhira komunidade sira iha baze enfrenta.

“Belun parseria ho DNPKK, tanba iha fiar fasilita formasaun mediasaun siensivel ba jeneru nain iha Munisipiu Baukau, hau hanoin nee kontribuisaun ida tan husi Belun ba iha prosesu hametin pas no harii dame, liu husi prevensaun konflitu sira neebe mak ita nia komunidade afeta,” hateten Luis ba jornalista sira iha Vila Nova, Sabadu (29/03/2025)

Nia fundamenta, materia ba mediasaun sensivel jeneru neebe fasilita husi Organizasaun Belun kritiku nomos vontade ba interese nasaun nian, tanba limita mediador sira nia pensaun hodi la hamosu no aumenta violensia iha nivel suku no iha komunidade nia leet, bainhira halo mediasaun ba kazu konflitu komunitaria ruma akontese.

Maibe Belun garante liu husi formasaun neebe fasilita ona ba mediador sira, mediador sira sei la alis iha kada mediasaun ba kazu konflitu komunitaria sira, tanba Organizasaun Belun liu husi nia ekipa sei halo monitorizasaun ba servisu DNPPK nian liu husi mediador sira neebe halo mediasaun ba kazu konflitu komunitaria iha baze.

“Belun iha komitmentu boot hakarak atu hatene progresu too iha neebe, bainhira maluk mediador sira iha fatin ida ka suku ida fasilita mediasaun, tanba nee husu autor ba dame nain,” Luis akresenta.

Reprezentante Prezidente Autoridade Munisipiu Baukau, atual Sekretaria Asuntu Sosial no Organizasaun, Maria Viegas sublina, formasaun sensivel jeneru ba mediador sira planu husi Governu no orienta Ministeriu Interior implementa liu husi Organizasaun Belun atu eleva konhesimentu mediador sira nian hodi atua kazu konflitu komunitaria iha baze ho diak liu tan.

Tanba tuir nia katak, iha tinan 2024 tuir relatoriu neebe DNPKK Munisipiu Baukau aprezenta ba Autoridade Munisipal, kazu aas, maioria vitima husi komunidade feto, labarik inklui komunidade kondisaun espesial sira.

“Espera karak formasaun nee aumenta sira nia konhesimentu, bainhira fila ba sira nia servisu fatin lao too suku sira iha area rural, liu-liu atende ba maluk feto no labarik sira nomos kondisaun espesial sira, prezisa mediador sira nia tulun mediador tenke atende, nunee kazu labele ba Ministeriu Publiku no kontinua ba fatin seluk,” Maria sujere.

Sekretaria Munisipal nee esplika, kazu konflitu komunitaria neebe iha tinan 2024 DNPKK aprezenta ba Autoridade Munisipal barak mak kontinua prosesu too iha Ministeriu Publiku (MP) no balun kontinua ba fatin seluk, tanba balun kazu grave, maibe balun kazu simples, maibe DNPKK la konsege, tanba iha difikuldade balun.

Maibe liu husi formasaun sensivel jeneru ba mediador nee bele fasilita ona hodi reduz kazu konflitu komunitaria sira ba too iha Ministeriu Publiku no kontinua ba parte relevante seluk.

“Kapasitasaun sira hetan ona, sei haklean liu tan sira nia konhesimentu atu fila ba sira nia knaar fatin implementa diak tuir papel servisu neebe sira hetan ona,” nia katak.

Reprezentante Prezidente Autoridade nee husu mediador sira husi DNPKK atu hametin koordenasaun, komunikasaun no kooperasaun ho entidades hotu iha nivel Postu, Suku no Aldeia, nunee bele ajuda hodi fo solusaun ba konflitu komunitaria bainhira akontese.

Enkuantu mediador Francisco Lobo da Silva agradese ba Governu, tanba realiza formasaun kona-ba mediasaun sensivel jeneru nian hodi aumenta konhesimentu neebe bele responde ba kazu konflitu komunitaria sira bainhira akontese.

Maibe husu Governu atu nafatin implementa formasaun kada trimestral, nunee mediador bele intende diak liu tan kona-ba mediasaun nian.

“Hau hanoin formasaun nee labele too iha nee deit, tanba ohin ami bele tuir formasaun, maibe ita ema kapasidade la hanesan, tanba nee husu formasaun nee tinan ida dala tolu,” nia rekomenda.

Entretantu formasaun sensivel jeneru ba mediador sira nee durante loron haat no hetan partisipante mediador nain 30 husi Munisipiu Vikeke, Lautem inklui Munisipiu Baukau.

(tom)

Share it :

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *