KELIKAI ANTIGU, STLTIMORLESTE.com – Ema deskonhesidu naok ekipamentus eskola no sasan badaen nian iha Eskola Ensinu Baziku Sentral (EBC – sigla português) Afasa, Postu Administrativu Kelikai Antigu, Munisipiu Baukau.
Diretor Eskola Agostinho Ximenes esplika, iha loron 27 Marsu 2025 parte kalan ema deskonhesidu sobu janela edifisiu profesores nian, husi parte kotuk, hasai vidru janela hamutuk unidade tolu, hodi tama no naok sasan eskola nian hanesan spiker bluetooth, box wireles nomos ekipamentus konstrusaun hanesan bor ho gerinda.
“Ema naok nee spiker ida, box wireles ida, bor ida no gerinda ida, tama iha dia 27 kalan,” hateten Agostinho ba jornalista STL iha nia knaar fatin EBC Afasa, Kuarta nee (02/04/2025).
Nia sublina, ekipamentus eskola no konstrusaun neebe naok husi ema deskonhesidu, hanesan spiker parte eskola sosa hodi apoiu enkontru ruma no box wireles apoiu husi ajensia balun iha tinan hirak liu ba estabelese iha eskola hodi fo asesu redi internet ba profesores no estudante sira atu konsulta materia importante sira, tanba hakarak fasilita prosesu aprendizajen diak liu tan, maibe daudaun nee ema deskonhesidu naok tiha ona.
Enkuantu material konstrusaun nian hanesan bor no gerinda husi pesoal badaen nian, neebe daudaun konstrui hela fatin kozinha ba estudante nian asesu fasilita programa merenda eskolae no tempu kalan asegura iha edifisiu profesores, maibe ema deskonhesidu naok.
“Akontese nee kedas ami informa ona ba OPS ho Xefe Aldeia no Xefe Suku hodi aviza ba komunidade sira se mak naok bele entrega fila fali, maibe la entrega ami sei halo serimonia ritual, tanba eskola nia sasan,” Agostinho akresenta
Nia argumenta, hafoin akontese iha loron 28 Marsu informa kedas ba Autoridade Suku hodi aviza ba komunidade sira iha suku laran, nunee pesoal neebe hanoin sala hodi naok ekipamentus eskola no konstrusaun bele entrega fila iha tempu badak, tanba sasan refere atu utiliza ba asuntu eskola nian no konstrusaun fatin kozinha ba estudante sira asesu merenda eskola.
Maibe ba pesoal neebe lakohi entrega, parte eskola sei hamutuk ho Autoridade Suku halo serimonia ritual, nunee pesoal neebe naok sasan bele hetan nia konsekuensia, tanba sasan ba ema barak atu uza, liu-liu estudante sira.
“Ami nia eskola iha protesaun, tanba redi haleu, maibe nia odamatan mak laiha nomos laiha seguransa, tanba nee kalan ema mai naok sasan,” Agostinho fundamenta.
Nia katak, hafoin estabelese edifisiu eskola refere apoiu mos redi neebe haleu ona edifisiu eskola, maibe iha parte dalan tama nian la estabelese portaun no laiha pesoal seguransa, tanba nee fasil ba ema deskonhesidu sira tama estraga janela eskola hodi naok sasan.
Agostinho argumenta, antes nee eskola husu ona parte Ministeriu Edukasaun atu koloka pesoal seguransa hodi asegura sasan estadu nian neebe estabelese ona, maibe la tau ba konsiderasaun, tanba nee ema deskonhesidu aproveita naok sasan eskola.
“Ami eskola husu edukasaun atu koloka seguransa mai, para ema naok ten sira labele tama eskola, tanba tempu kalan ema iha eskola laiha ona, nee ema bele tama eskola naok sasan,” nia rekomenda.
Hatan ba kestaun nee, Diretor Servisu Edukasaun Munisipiu Baukau, Afonso dos Santos da Costa hateten, kona-ba koloka seguransa iha nivel eskola sira no eskola neebe seidauk iha moru protesaun, Edukasaun Munisipal iha planu no aprezenta ona ba ministeriu, tanba ekipamentus sira iha eskola presiza duni atu asegura, maibe atu realiza desizaun iha ministeriu.
“Lo-loos nee husu inan aman sira besik eskola nee nia tulun fo seguransa ba ita nia eskola, maibe atu tau seguransa no moru, hau hanoin seidauk tau prioridade, tanba prioridade barak mak ita tenke halo,” Afonso katak.
Nia husu komunidade sira neebe hela besik iha fatin eskola atu apoiu no tau matan ba eskola, tanba fasilidade neebe iha atu fasilita estudante sira nia prosesu aprendizajen, maibe kona-ba atu koloka seguransa no konstrui moru protesaun, tinan nee ministeriu seidauk tau iha planu prioridade, tanba sei haree asuntu barak hanesan infraestrutura edukasaun no menus profesores inklui meza kadeira ba estudante sira neebe iha eskola balun sei menus.
(tom)