BAUKAU, STLTIMORLESTE.com – Filmajen neebe viral iha media sosial kona-ba hulan benefisiaria hodi simu direitu pensaun sosial iha Sede Suku Abafala, Munisipiu Baukau nee, Xefe Suku Abafala deklara, parte familia benefisiaria mak la koopera.
Xefe Suku Abafala, Agapito dos Reis esplika, filmajen neebe viral iha media sosial kona-ba parte familia hulan benefisiaria husi uma ba sede Suku Abafala atu simu pensaun sosial, katak benefisiaria rasik mak tenke simu no la permite reprezentante atu simu, nunee obriga familia hulan benefisiariu nee la loos, maibe bainhira iha parte dader oras atribui direitu pensaun sosial ba benefisiariu sira iha Sede Suku Abafala hahu, iha duni reprezentante benefisiariu nuudar laen kaben “Aniceto dos Reis” neebe hakarak simu direitu benefisiaria, maibe Autoridade Suku fo hanoin katak, tuir deklarasaun husi Instituisaun Nasional Seguransa Sosial (INSS) no Banku Nasional Komersiu Timor Leste (BNCTL) la autoriza reprezentante ruma hodi simu direitu benefisiaria, maibe bainhira benefisiariu ou benefisiaria moras no lao labele, bele submete dokumentus liu husi Suku ba INSS no BNCTL hafoin prosesu hodi atribui direitu pensaun sosial ba benefisiariu ou benefisiaria iha rezidensia neebe hela ba.
Maibe parte laen kaben rona tiha informasaun refere ba aluga kareta truk ida atu ba tula benefisiaria Cesilia Coreira, idade 44, kondisaun ema ho difisiensia (moras struk) iha uma Aldeia Karanu, maibe kondisaun estrada la permite atu kareta too benefisiaria nia rezidensia hodi tula, nunee kareta para deit iha dalan no familia obriga hulan benefisiaria ba iha kareta para ba, maibe tuir dalan ema inresponsabilidade foti filmajen hodi tau iha media sosial.
“Sira hulan benefisiaria nee mak post iha media sosial, laos informasaun ami la fo ba benefisiaria nia familia, maibe dehan nesesidade presiza tebes simu, entaun familia sira mak hakarak lori benefisiaria nee mai sede suku,” hateten Agapito ba STL liu husi telefone, Tersa (25/03/2025)
Nia sublina, informasaun neebe Suku hatoo parte familia la konkorda no evakua benefisiaria husi Aldeia Karanu too Sede Suku simu nia direitu pensaun sosial, tanba nesesidade obriga.
Nia fundamenta, regra neebe Governu aplika liu husi INSS no BNCTL la permite reprezentante benefisiariu no benefisiaria sira atu simu direitu pensaun sosial nee, diak, tanba akontese ona tinan kotuk iha suku balu, reprezentante benefisiariu bele simu osan pensaun sosial, maibe realidade benefisiaria ou benefisiariu mate ona.
Nunee regra neebe estabelese la pemite reprezentante benefisiariu husi familia balu hakarak simu, nee labele, diak liu INSS ho BNCTL atribui direita ba benefisiaria nia rezidensia, nunee bele uza tuir ba kondisaun neebe Estadu permite, tanba direitu pensaun sosial ba benefisiariu sira mos iha regras atu uza, la autoriza utiliza ba lia mate no lia moris, tanba nee suku sei foti medida hasoru pesoal neebe lansa informasaun.
“Nuudar Xefe Suku, depois de ida nee sei fo hatene ba joven no komunidade sira neebe post situasaun hulan benefisiaria nee iha sosial media, sei fo samada atensaun, tanba nee ami fo hatene ona, maibe familia mak hakarak,” Agapito akresenta.
Autoridade Suku nee katak, asaun foti filmajen hodi publika iha media sosial la tuir nesesidade neebe mak akontese, tanba parte suku fo ona hanoin ba familia, maibe la kopera, tanba nesesidade.
Maibe ikus mosu publikasaun iha media sosial, nee konsidera asaun laiha responsabilidade, nunee parte suku sei foti medida hasoru pesoal neebe lansa informasaun nuudar meius eduka, nunee futuru labele akontese ho situasaun hanesan.
(tom)