DILI, STLTIMORLESTE.com – Tribunal Judisial Primeira Instansia Dili kontinua halao julgamentu ba kazu iha Ministeriu Edukasaun (ME), kona-ba sosa roo rua hodi transporta material ensinu nian ba iha Eskola Vokasional Atauro no mos Akar Laran Munisipiu Kovalima.
Prosesu refere antes nee Tribunal rona ona deklarasaun husi arguidu balu, tanba nee iha loron Kuarta Tribunal kontinua rona deklarasaun husi arguidu nain rua.
Iha sala julgamentu laran, arguidu AFXR deklara katak, momentu neeba arguidu halao knaar hanesan lojistika. No hetan autorizasaun husi sira nia Xefe Departamentu haruka sira atu ba halo inspesaun ba roo neebe para hela iha Portu Dili, tanba nee mak arguidu hamutuk ho nia kolega sira tun ba iha terrenu hodi halo inspesaun ba roo refere.
Arguidu deklara, iha inspesaun nee sira haree roo nia kondisaun diak, no sira mos koko roo nee hodi halai husi Portu Dili ba iha Tasi Tolu.
Arguidu deklara, momentu neeba sira iha ekipa rua mak tun ba haree roo refere, arguidu sira husi inspesaun nian haree remata tiha halo relatoriu entrega ba iha Diresaun Patrimoniu Estadu neebe ba ketak, depois mak rejista roo refere ba iha Patrimoniu Estadu.
Arguidu rekonhese roo refere mai tiha mak sira nia parte ba halo inspesaun, kona-ba asina kontratu ho kompanhia nia parte la iha konhesimentu, nia parte iha konhesimentu deit mak kona-ba inpesaun. No tuir arguidu nia konhesimentu, kuandu halo pagamentu ba kompanhia bazeia mos ba relatoriu husi inspesaun nian.
Aleinde nee arguidu LMS deklara katak, momentu neeba arguidu asumi hela knaar hanesan Diretor Jeral Interinu, dokumentus neebe lori mai iha arguidu nia fatin atu asina nee, antes nee arguidu nain rua asina hotu ona mak foin lori mai iha arguidu nia fatin hodi asina.
Arguidu deklara, nia haree katak dokumentus refere urjentemente, no iha mos arguidu nain rua, arguidu DC Eis Diretor Aprovezionamentu ME no arguidu MCA Diretor Jeral Ensinu Sekundaria Tekniku Vokasional ME, mai esplika ba arguidu kona-ba alterasaun kontratu, ho ida nee mak arguidu mos asina.
Arguidu deklara, se momentu neeba arguidu hatene roo iha ona Portu Dili arguidu sei la asina. No arguidu deklara, momentu arguidu asina, Ministru seidauk asina ida, maibe husu kona-ba arguidu hatene ka lae Ministru asina iha sa loron, arguidu la iha konhesimentu kona-ba ida nee, tanba arguidu nia mandatu hanesan Interinu loron lima deit.
Arguidu deklara, kona-ba prosesu tomak arguidu la iha konhesimentu ida, maibe arguidu iha deit konhesimentu kona-ba asinatura ba iha alterasaun kontratu nee.
Rona tiha arguidu sira, Tribunal adia ba loron seluk.
Tuir faktus neebe iha katak, iha loron 14 fulan Setembru tinan 2015, Ministeriu Edukasaun liu husi Diresaun Nasional Eskola Teknika Vokasional aloka orsamentu ho montante US$ 159,075.00 atu sosa roo rua ba iha Eskola Peskas nian.
Iha prosesu nee, kompanhia Chipys Unip, Lda mak sai vensedor, hetan aprovasaun husi arguidu DC no Ministru Edukasaun.
Iha loron 28 fulan Setembru divizaun aprovezionamentu publika rezultadu konkursu asina husi arguidu DC no AP. Iha tinan 2015 selebra kontratu fornese roo rua ba Eskola Peska Atauru no Suai ho montante US$ 142,400.00 asina husi arguidu AB, hanesan Diretor Kompanhia AC hanesan Ministru Edukasaun, AP hanesan Diretor Jeral Servisu Korporativas.
Iha loron 7 fulan Novembru ofisial aprovezionamentu ida, prosesu ordem kompra ba roo kapital menor ho montante US$ 142,400.00 aprova husi arguidu DC.
Iha loron 16 fulan Novembru tinan 2015 ofisial administrasaun prepara dokumentus ho montante US$ 142,400.00 sertifika husi MJS aprova husi arguidu DC.
Iha loron 16 fulan Dezembru tinan 2015 arguidu AB, haruka karta ida ba iha arguidu DC, Diretor Nasional Aprovezionamentu hodi informa kona-ba roo neebe sosa.
Iha loron 19 fulan Dezembru tinan 2015, arguidu MCA haruka karta ida ba iha arguidu DC, konaba resposta pedidu husi arguidu AB Diretor Kompanhia, relativamente pedidu nova espesifikasaun ba roo, no arguidu MC aprezenta nova espesifikasaun ba roo multifunsaun.
Iha loron 30 fulan Dezembru tinan 2015, Diresaun Jeral Tesouru Ministeriu Finansa, transfere osan ho montante US$ 142,400.00 ba konta bankaria kompania.
Iha loron 05 fulan Maiu tinan 2016, arguidu AB haruka karta ida ba iha arguidu DC, hodi haruka ekipa sira ba halo inspesaun ba ro. Iha loron 09 fulan Maio tinan 2017, arguidu AB haruka karta ida ba arguidu DC, atu halo inspesaun ba Ro refere husi ekipa inspesaun ME.
Iha loron 22 fulan Maiu tinan 2017 arguidu AB hanesan direktor kompania, aprezenta dokumentus Delivery Order, ba arguidu DC hanesan Diretor Nasional aprovezionamentu.
Iha loron 22 fulan Maiu 2017, arguidu AB hanesan kompanhia nain, aprezenta mos dokumentus envoice ba MJ Diretor Nasional Aprovezionamentu.
Iha loron 30 fulan Maiu, arguidu MCA hanesan Diretor Nasional haruka karta ida ba iha Ministru Edukasaun, ho objetivu ba aprovasaun mudansa kuantidade espesifikasoins konaba ro rua, no roo ida mak iha ona Portu Dili.
Ministru la aprova pedidu nee. Tanba nee, iha loron 1 fulan Junhu tinan 2017 arguidu AB hanesan Direkto Kompania, CL Direktor Geral Administrasaun Finansa Internu, DC Diretor Nasional aprovezionamentu, MC Diretor Nasional Eskola Teknika, asina kontratu emenda ho kuantidade espesifikasaun roo rua ba iha roo ida ho montante hanesan US$ 142,400.00, sem la iha aprovasaun husi Ministru.
Arguidu AB, MCA, DC, CL, devia labele halo alterasaun ba kontratu original, tanba roo iha ona Portu Dili no halo ona Inspesaun husi ekipa sira Inspesaun ME nian.
Iha loron 6 fulan Junhu tinan 2017 arguidu DC haruka karta ida ba Diretora Pagamentu Ministeriu Finansas, hodi Release Bank. No iha loron 13 fulan Junho tinan 2017, arguidu MM no PAR asina dokumentus pedidu pagamentu ba kompanhia ho montante US$ 142,400.00.
Iha loron 27 fulan Junhu 2017 arguidu MM no LMR asina dokumentus no relatoriu nebee mai husi inspesaun. Iha loron 28 fulan Junho tinan 2017, arguidu PARM no arguidu MM prosesa pedidu pagamentu ho montante US$ 142,400.00 ba kompanhia.
Iha loron 30 fulan Junho tinan 2017, arguidu LMR, MM asina formulariu rejistu patrimoniu ba roo.
Maibe realidade, roo refere depois sosa too agora la halo operasaun tuir akordu neebe iha. Tanba nee fo prejuizu ba Estadu ho montante US$ 142,400.00.
Tanba nee MP akuza arguidu sira hanesan DC, MCA, CL ba krimi Abuzu Poder iha artigu 297.
Arguidu MM, AC, PARM, AFXR, LMR, AL, AB, ko-autor ba krimi Administrasaun Danoza artigu 274.
Audensia julgamentu nee prezide husi Juiz Kolektivu, Jose Escurial, Fransisca Cabral, Afonso Carmona, Ministeriu Publiku reprezenta husi Prokurador Domingos Gouveia, Arguidu sira hetan asistensia legal husi Defensor Publiku.
(ter)
