OEKUSI, STLTIMORLESTE.com – Prezidente Autoridade Munisipiu Oekusi (PAMO), Rogério Tiago Lobato afirma, husi kultura mak lori nasaun Timor Leste (TL) ho Republika Indonezia (RI) hamutuk hodi harii unidade no pas.
“Ita hotu hatene katak husi festival fronteira 2024, neebe mai ho tematiku importante, hanesan interkambiu kultural ba hametin rekonsiliasaun, husi tema ida nee nia abut mai husi kultura, entaun kultura mak lori sidadaun rua nee hamutuk hodi hametin kooperasaun ba pas no estabilidade,” dehan Prezidente Autoridade Munisipiu RAEOA liu husi nia diskursu ba interkambiu kultural hametin rekonsiliasaun iha Oekusi, Tersa (15/10/2024).
Tuir Prezidente nee, TL tenke rekonhese kultura, signifika povu neebe laiha kuktura, laiha diretu ba moris, entaun husi kultura bele lori sidadaun rua hamutuk, no kultura sai abut ida ba povu hotu-hotu tenki iha, nunee bele moris hanesan povu ida.
Tanba husi rekonsiliasaun ida nee, koalia kona-ba kultura, nunee haree ba situasaun milenial iha tinan barak ba kotuk nee sai istoria ida, maibe ho kultura fraternidade neebe iha, ohin loron halo sidadaun Timoroan no sidadaun Indonezia bele hamutuk fali hanesan familia ida.
Iha sorin seluk, Prezidente Conselho Nasional Chega, Institutu Publiku (CNC, I.P), Hugo Maria Fernandes afirma, husi festival fronteira 2024 neebe realiza iha Oekusi, nee importante tebes ba sidadaun Timoroan ho sidadaun Indonezia atu harii relasaun ba unidade no pas.
Tanba objetivu husi rekonsiliasaun ida nee mak, la harii hanesan kuktura, mak relasaun bilateral entre Timor Leste ho Indonezia mos laiha solusaun, nunee husi festival fronteira 2024 ida nee, bele hametin liu tan relasaun kuktural entre sidadaun Timoroan ho sidadaun Indonezia.
Nia dehan, rekonsiliasaun ida nee bele lori sidadaun Timoroan sira bele hamutuk ho kondisaun Indonezia sira bele hamutuk, buka solusaun ba pontu prinsipal sira neebe bele halo sidadaun iha rai rua nian, atu harii unidade no pas nia laran, tanba nee harii rekonsiliasaun neebe metin nafatin, husi fuan ba fuan nuudar familia ida.
“Ita konsidera nafatin Timoroan sira neebe iha Indonezia, hanesan iha Lifau, Kupang, Atambua, Kefa no sira seluk, nuudar lisan no tradisaun Timor ida deit, entaun husi rekonsiliasaun nee nuudar interkambiu kuktural ida nee bele hametin liu tan, kultura ida nee hanesan familia no maun alin raan Timoroan,” nia sublina.
Entretantu Visi Primeiru Ministru, Ministru Koordenador Asuntu Sosiais, Ministru Dezenvolvimentu Rural, no Abitasaun Komunitaria, Mariano Assanami Sabino rekonhese, rekonsiliasaun ida nee sai pontu importante ba sidadaun Timoroan no sidadaun Indonezia atu hametin kooperasaun neebe efetivu.
Sidadaun sira neebe hela iha Indonezia, liu-liu Kupang, Atambua, Kefa, Malaka, mesak ema Timoroan, husi lisan no tradisaun ida deit, tanba nee husi interkambiu ida nee bele hametin liu tan relasaun ba povu rai rua nian, liu-liu hametin linha fronteira sai fatin neebe pas no estabilidade.
“Ita hatene katak istoria lubuk ida mak Timor Leste ultrapasa, povu barak mak halai ba Indonezia, entaun Timoroan sira neebe hela iha Indonezia, sira nafatin Timoroan, raan no kuktura Timor nian, iha estadu lafaek ida nee, entaun povu ida nee mai husi raan lafaek nian,” dehan nia.
Tanba nee fiar katak, husi interkambiu kultural ida nee bele hametin liu tan rekonsiliasaun entre povu rua nian, hodi hatudu ba mundu katak, relasaun neebe Timor Leste ho Indonezia halo nee sai ezemplu importante ba povu iha mundu tomak.
(EST 1)
