DILI, STLTIMORLESTE.com – Papa Francisco ema ida neebe mak moris simples fiar nain, koalia ho lian neebe mak ema hotu komprende, nia ema ida neebe mak haraik aan tebes hodi hakuak no habelun ema hotu, hadomi natureza, sempre ho oin midar, nunee ho memoria hirak nee sei buras no manas iha ita idak-idak nia fuan.
Iha omilia Bispu Dioseze Baukau, Dom Leandro Maria Alves dehan, sarani barak mak hatoo sentidu kondolensia ba falesimentu Papa Francisco nian, triste, laran dodok no tanis, idak-idak espresa ninia esperiensia neebe mak nia rasik hasoru direta, espresaun hirak nee hodi hanoin fila fali ba memoria Papa Francisco nian.
“Espresa fila fali doutrina sira neebe mak Amu Papa hanorin ba ema tomak wainhira nia sei moris, espresaun hirak nee husi nia domin no hamoris fali memoria Papa Francisco nia, hanesan igreja no Timoroan ita hotu iha nia memoria ineskesivel ba Amu Papa, memoria Amu Papa nia sei manas no buras iha idak-idak nia fuan,” dehan Dom Leandro Maria Alves wainhira prezide misa funebre Papa Francisco nian iha Tasi-Tolu, Sabadu (26/04/2025).
Amu Bispu dehan, sente lakon pesoal neebe mak estraordinariu iha fiar no harii pas, maske nunee hanesan sarani fiar duni katak, Maromak hatudu mai ema forsa ou kbiit paskua nian, nunee Maromak bolu nia iha kedas loron primeiru semana ka oitavu semana paskua nian, triste wainhira rona Amu Papa nia mate mata ween monu hodi hanoin fali memoria amu papa nia.
Iha loron 10 fulan Setembru 2024 iha fatin ida nee, iha oras neebe kuaze atu hanesan sarani hotu hakonu fatin ida nee hanesan agora daudaun ho vigariu kristu nian hodi hasae sakrifisiu eukaristiku ba Maromak, iha fatin ida nee duni sarani hotu haksolok haklalak hodi dehan Amu Papa Francisco bolu nia naran, ohin sarani hotu hamutuk fila fali hodi mai iha fatin ida nee hasae sakrifisiu nee ba Maromak.
“Agradese ba Maromak tanba esprimenta Maromak nia prezensa liu husi Amu Papa Francisco neebe mak mai vizita ita nia rai doben Timor Leste, Papa Francisco hatudu sai Kristu nia liafuan sira neebe mak dirije ba apostolu sira hakmatek hela ho imi, Amu Papa Francisco nia simplisidade hatudu momos katak nia hakmatek ho Maromak, nia la tauk atu koalia tanba nia hakmatek iha Kristu,” katak Dom Leandro Maria Alves.
Ema hotu haksolok sente hakmatek wainhira haree no hasoru malu ho Amu Papa Francisco iha nia aan iha forsa ida neebe mak atrai tebes, halo ema haksolok no hahi Nai Maromak, nia moris hamutuk ho Maromak, tanba nee nia liafuan no hahalok esprimi Maromak ninia aan rasik.
Timoroan agradese ba vizita ikus Papa Franscisco ho vizita neebe mak viajen naruk tebes, Timoroan haksolok tanba bibi atan ida nee sama rai doben TL hodi hasoru malu.
“Ita haksolok tebes wainhira ita rona Amu Papa dehan hau nia fuan monu ba Timor Leste, liafuan ida nee uniku no espesial so deit ba Timoroan sira, liafuan murak badak ida nee ita bele dehan nuudar rezumu ba Amu Papa nia vizita iha TL, liafuan ida nee Amu Papa la temi iha rai sira seluk neebe mak durante nee halao nia viajen apostoliku, so deit ba Timor Leste, Timor metin duni iha Amu Papa nia fuan, Papa Francisco haree rasik ho matan katak sarani Timor mos hadomi tebes nia, rai katolika no toleransia tebes,” dehan Dom Leandro.
Amu Papa nuudar bibi atan neebe mak konhese didiak ninia bibi oan sira, iha prezensa nee halibur Timoroan sira hotu, Timoraoan sira atu kaer metin nia fiar, los duni ema nia fiar mak halibur ita atu halibur pas, nee duni fiar presiza sai Timor nia kultura.
Amu Papa espresa ninia esperiensia ba Timoroan sira hodi dehan Timor nuudar povu simples ksolok nain hamnasa dor, fiar nain Timor iha nia furak, iha nia riku soin oin-oin, maibe ida neebe mak furak liu mak nia povu sira, tanba nee buka atu kuidadu povu ida nee.
“Amu Papa husu ba nai ulun sira atu fo liman ba malu hodi haree no hadomi ninia povu ida nee, Amu Papa dehan kuidadu povu ida nee, katak buka atu dezenvolve rai ida nee, Amu Papa nia liafuan ida nee hanorin ita atu hateke fila fali ba ita nian aan, ba ita nia rai, ita iha duni rikusoin oin-oin, presiza tebes atu fo liman ba malu hodi lori Timor ba oin,” katak Dom Leandro Maria Alves.
Ema santu sira fo sasin kona-ba Maromak iha mos sira nia loron mate nian, Jesus ressuscitado dehan keta tauk atu fo liman ba malu, perdua malu, Timor oan sira bele moris iha pas nia laran, boa viajen Amu Papa Francisco.
(EST 2)
