BAUKAU, STLTIMORLESTE.com – Sub Kaixa Fanu Fuik Kontra Cinco la aseita oan tropa Indonezia iha tempu ukun aan sai ona membru polisia, maibe falsifika tan dadus veteranus hodi kada fulan hetan pensaun husi Estadu Timor Leste.
Responsavel Sub Kaixa Fanu Fuik Kontra Cinco, Aderito Domi hatete, pesoal polisia neebe falsifika dadus veteranus inisial JDCS moris iha Munisipiu Vikeke, loron 13 Dezembru 1979 no muda husi Vikeke ba hela fali iha Bairu Sentral, Aldeia Ana-Ulo, Suku Bahu, Postu Administrativu Baukau Vila, Munisipiu Baukau, iha tinan 1980, oan husi aman partisan nuudar Tentara KODIM iha tempu okupasaun Indonezia.
“Nia aman uluk tentara KODIM nian, nia (JDCS) rejistu verifika iha 2009, hau mak ninia testamunha uza grupu sub Kaixa Manu Fuik Kontra Cinco, maibe ikus fali nia halo dokumentus husi kotuk uza Sr. Lekilu’ur agora ativu iha F-FDTL nia naran, hasai tiha hau nia naran, maibe nia mos simu osan 2003 nian, nia tau Organizasaun CNRM kaixa no CNRT tau responsavel tau Sr. Domingos nia foti husi neebe,” hateten Aderito Domi ba jornalista sira iha Kaisidu, Sesta nee (28/03/2025).
Nia konta, rejistu kombatente no veteranus iha tinan 2003 JDCS hetan dedikasaun eskluzivu 8a14, tanba razaun iha fixa rejistu hetan kastigu tinan ualu (8), nunee Estadu Timor Leste fo pensaun kada fulan, maibe tuir lojiku JDCS la merese hetan pensaun husi rejistu tinan 2003 nian, hatene kata JDCS la hetan kastigu iha momentu neeba, tanba tempu okupasaun JDCS sei halo idade 11 no la involve prosesu luta.
Nia fundamenta, iha tempu okupasaun JDCS lao ho tentara Indonezia lao tun sae iha sidade Baukau hodi buka Timoroan neebe involve iha kaixa, maibe Baukau oan sira bolu JDCS involve iha Sub Kaixa Manu Fuik Kontra Cinco hahu tinan 1998, nunee la afeta ba ligasaun ai-laran no vila laran nian.
Aderito rekonhese, JDCS mos kontribui oituan iha prosesu luta, nunee rejistu dadus iha tinan 2009 fo testamunha sura partisipasaun husi tinan 1998, maibe mosu iha dadus rejistu JDCS hetan previleiju, tanba partisipasaun masimu iha fixa rejistu.
“Nee mak nia maluk sira hotu ezije, tanba nee ami responsabilidade hamriik atu deklara, buat faktu loos mak koalia nee. Ami hotu prontu fo testamunha iha Tribunal, tanba nee ba interese publiku, tanba osan nee raan ruin nian,” nia argumenta.
Nia informa, Sub Kaixa Manu Fuik Kontra Cinco akuza ona JDCS liu husi diriji karta reklamasaun no kontestasaun ba Konselhu Kombatentes Libertasaun Nasional no tuir informasaun suspende ona pensaun, maibe sei aprezenta tan karta ba Ministeriu Interior no Komando Jeral PNTL hodi foti medida hasoru JDCS, tanba Instituisaun PNTL iha prosesu disiplinar hodi prosesu JDCS.
Nia katak, bainhira Ministeriu no Komando Jeral foti ona medida hasoru JDCS no aprezenta ba Tribunal, parte Sub Kaixa Manu Fuik Kontra Cinco prontu sai testamunha, tanba asaun nee JDCS halo hodi hetan osan pensaun veteranus, nee potilika falsifika dadus no fasilita malu husi kotuk.
“Ami sei tun hasoru sira hodi hatene justisa nee lao ga lae, tanba importante liu mak justisa nee, se ida nee mak justisa ita la halo, katak buat barak mak sira tuur iha komisaun laran se faluk hela,” katak Aderito.
Nunee mos membru Sub Kaixa Manu Fuik Kontra Cinco, Filipe B. da Costa Belo husu Diresaun Nasional Konselhu Kombatentes Libertasaun Nasional atu atur lo-loos prosesu justisa ba kombatentes sira, tanba maioria barak mak tenta falsifika dadus hodi hetan previleiju, maibe sira neebe uluk sakrifika aan kontribui ba prosesu luta hela iha kotuk.
“Ami juventude rezistensia Postu Baukau Vila husu ba maluk sira hotu atu hamutuk halo kontestasaun no reklama ema sira neebe ita deskobre, tuir prosesu neebe iha,” nia hakotu.
(tom)
