DILI, STLTIMORLESTE.com – Primeiru Ministru (PM), Xanana Gusmão liu husi Despaxu n. 009/PM/III/2025, loron 03 fulan-Abril tinan 2025, delega kompetensia ba Ministru Prezidensia Konselhu Ministru, Agio Pereira atu reprezenta Governu iha prosesu neebe relasiona ho pedidu fiskalizasaun kona-ba konstitusionalidade normas nian, bainhira deit IX Governu Konstitusional simu notifikasaun.
Tuir nota komunikadu neebe STL asesu husi media Gabinete Ministru Prezidensia Konselhu Ministrus (MPKM), iha Sesta Feira (04/04/2025) sita katak, desizaun ida-nee bazeia ba atribuisaun sira neebe organika Governu Konstitusional IX nian, aprova hosi Dekretu-Lei n. 46/2023, loron 28 fulan-Junhu, no altera husi Dekretu-Lei n. 36/2024, loron 6 fulan-Novembru fo ba Ministru Prezidensia Konselhu Ministrus.
“Knaar sira nee inklui responsabilidade atu garante servisu kontensiozu Estadu nian, koordena reprezentasaun Estadu husi mandatariu judisial, nomeia advogadu ka reprezenta Estadu iha prosesu arbitrajen no meiu alternativu sira seluk ba rezolusaun litíjius, no prepara resposta ba prosesu fiskalizasaun konstitusionalidade no legalidade, iha kolaborasaun ho ministeriu kompetente sira,” haktuir nota komunikadu nee.
Pedidus fiskalizasaun kona-ba konstitusionalidade normas nian bele hatama ba Tribunal Rekursu, bainhira ezerse nia funsaun ba fiskalizasaun konstitusionalidade, tuir Konstituisaun Republika Demokratika Timor Leste nian. Artigu 150.º husi Lei Inan hatuur katak Prezidente Republika, Prezidente Parlamentu Nasional, Primeiru Ministru, Prokurador-Jeral Republika, Provedor Direitus Umanus no Justisa no Deputadu kalimak ida (1/5) neebe halao hela funsaun ho efetivu, sira mak iha lejitimidade atu husu fiskalizasaun abstrata susesiva kona-ba konstitusionalidade.
Tanba nee, Ministru Prezidensia Konselhu Ministru, Agio Pereira agora iha ona kompetensia formal permanente atu halo intervensaun no reprezenta Governu iha aktu hotu-hotu neebe relasiona ho prosesu fiskalizasaun ba konstitusionalidade normas nian.
Iha okaziaun sira uluk, delegasaun pontual (ba kazu espesífiku sira) atribui ona ba nia, ba objetivu neebe hanesan. Desizaun ida nee konsolida pratika ida nee no reforsa kapasidade resposta Ezekutivu nian, hodi kontribui ba salvaguarda intereses Estadu nian, tuir Konstituisaun Republika no Estadu Direitu Demokraiku.
(alb)
