DILI, STLTIMORLESTE.com – Primeiru Ministru (PM), Kay Rala Xanana Gusmão ho delegasaun fila hikas mai Timor Leste, hafoin partisipa Simeira ASEAN iha Laos, nunee vizita kortezia ba Portugal no partisipa tomada pose Prezidente Indonezia Prabowo.
Primeiru Ministru, Kay Rala Xanana Gusmão hatete, hamutuk ho delegasaun sai husi Timor Leste semana 2 hodi ba Laos, nuudar observador iha Simeira Laos.
“Partisipa nuudar observador fo hanoin mos kona-ba situasaun neebe iha, husu Mianmar kona-ba nia junta militar atu haree diak sistema, tanba valores ASEAN nian mak valores demokrátika, direitu umanu nian”, informa Xefe Governu Xanana Gusmão, ba jornalista, iha Aeroportu, Komoro, Dili, Tersa (22/10/2024).
Nia hatutan, Timor Leste mos besik tama ba ASEAN, neebe la fasil, tanba reuniaun deit liu 1.500.
Tanba PM Malazia husu ba PM Xanana, atu ba Malazia hodi koalia ba prepara aan ba tinan oin adere ba ASEAN.
Nia afirma, iha vizita durante semana 2, membru Governu lubuk ida akompanha tanba iha akordu balu, iha area oin-oin, neebe akordu nee ba 2024 too 2029, tanba nee membru Governu sira ba hodi asina akordu.
“Iha akordu nee ami fo prioridade liu ba edukasaun, neebe membru Governu sira neebe akompanha háu, halao mos enkontru ho sira nia omologo Portugal nian”, tenik Xanana.
Nunee mos vizita ba assores neebe halao estudu kona-ba Tasi, nee diak tanba Timor iha Atauro neebe bele sai sentru, neebe ba vizita Assores aproveita atu haree halo mos iha Timor, laos deit Ataúro maibe Com, Jacó, Lore no iha fatin balu iha Oekusi no fatin balun iha norte bele sai hanesan mos sentru ba ilha sira haleu Timor kona-ba prezervasaun.
Laos nee deit, maibe sira mai fali Jakarta akompanha pose ba Prezidente Indonezia Prabowo.
“Prabowo fo sai diskursu katak, ba o nia poder labele hanoin ba aan rasik no familia no grupu, maibe hanoin ba povu hanoin ba nasaun. Ita bele diak hotu, maibe povu sei terus, sei hamlaha, nunee presiza haree povu, laos nee deit maibe koalia mos ba edukasaun”, konta Xanana.
Nia mos dehan, labele fahe malu, tanba hanoin ba estadu nia mos distinu, tanba nee presiza unidade nasional, laos dehan tenke tama ba partidu ida deit, maibe oinsa hanoin hamutuk ba interese nasaun.
Nunee mos Visi Ministru Asuntu Parlamentar (VIMAP), Adérito Hugo katak, PM fila ona husi vizita estadu nian, neebe vizita maratona, hahu vizita husi konfrensia ASEAN iha Laos, fila mai kontinua vizita ofisial iha Portugal, neebe ba hamutuk delegasaun membru governu nain hirak kedas, tanba iha memorandu lubuk ida presiza asina.
Aleinde asina entendimentu iha mos Governu Portugues mos fo kompromisiu 75 milhaun, nuudar pakote kooperasaun bilateral entre nasaun 2 neebe forte tebes.
“Ita kontinua halo apresiasun ba povu no Governu Portugal, neebe kontinua fo asistensia too agora”, katak Adérito.
Entretantu PM Xanana Gusmão ho delegasaun too Timor Leste iha oras 16:42, ho Aviaun Aero Dili, no too iha Aeroportu Internasional Nicolau Lobato, simu husi Visi Primeiru Ministru Kalbuadi Lay, no membru Governu sira seluk tan.
(gui)
