DILI, STLTIMORLESTE.com – Asosiasaun HAK husu ba II Orgaun Parlamentu Nasional (PN) atu halo desizaun politika ba konseitu rekonsiliasaun, tenke desidi ho espiritu nasionalizmu no patriotizmu, hodi labele sai alerjia preokupasaun estadu nian.
“Ita haree membru deputadu nain 65 iha PN foin daudaun halo debate ida kona-ba konseitu rekonsiliasaun, maibe sira tasik seidauk entende diak saida mak rekonsiliasaun, tanba nee hamosu dezentendimentu no sai polemika boot iha uma fukun,” dehan Diretor Ezekutivu, Asosiasaun HAK, Felisiano da Costa de Araujo ba STL iha Farol Dili, Kuarta (20/11/2024).
Debate neebe mak Deputadu sira foti tuir nia, kona-ba rekonsiliasaun nee laos desizaun nee foin mosu, tanba nee tempu naruk, karik deputadu sira mak proveita didiak ba rekonsiliasaun neebe CAVR halo, deputadu sira rasik mos la alerjia ba istoria no situasaun refere.
Tanba preokupasaun estadu liu-liu lori desizaun atu koalia, oinsa halo desizaun diak ba povu nia interese, maibe hafalun nafatin ho interese politika nee la diak, tanba nee deputadu sira tenke hatene konseitu rekonsiliasaun nian, atu labele alerjia ba esbilidade politika hodi halo dezenvolvimentu iha Parlamentu Nasional.
Iha parte seluk, Akademiku husi Universidade Dili (UNDIL), Afonco Maria Soares hatete, asuntu rekonsiliasaun nee nee preokupasaun estadu TL ho RI, no atu rezolve ida nee estadu ho estadu mak bele koalia, prosesu rekonsiliasaun nee daudaun CAVR, CNC, HAK, hamutuk ho entidade sira seluk, ba buka Timoroan neebe 1975-1999 lakon iha Indonezia, ohin loron balun lori mai too nia familia,
Prosesu rekonsiliasaun oinsa bele haree katak, Estadu TL nia povu balun hamutuk ona ho RI, karik tanba funu nia hahalok, nunee halo rekonsiliasaun nee atu simu malu fali, husu deskulpa ba malu, liuhuis kultura tantu meiu oinsa bele harii paz no unidade nudar Timoroan.
Entretantu Penasehat Forum Komunikasi Timor Timur (PFKTT), Antonio C. da Silva hatete, tuir istoria husi funu uluk nee pasadu Estadu TL ho Indonezia nia istoria, nunee presiza halakon ona foer neebe sei rai iha fuan, nunee nasaun rua nee bele hametin rekonsiliasaun nee ho diak.
Tanba nee, jerasaun foun ida labele kesi istoria moruk neebe uluk jerasaun tuan sira halo, maibe kesi ba buat neebe bele lori ita hamutuk, no oinsa bele kontribui ba dezenvolve nasaun TL tantu Indonezia ho diak liu husi modelu rekonsiliasaun nian.
(EST 1)
