DILI, STLTIMORLESTE.com – Komunidade husi Munisipiu Kovalima too oras nee kontinua preokupa ba infraestrutura bazika hanesan estrada, bee moos no eletrisidade.
Kestaun nee hatoo husi Autoridade Postu Administrativu Fatumea, Cesar Madeira Amaral ba jornalista sira iha Kovalima, Kinta nee (27/03/2025).
Nia hatete, Postu Administrativu Fatumea kompostu husi suku tolu hanesan Suku Belulik Leten, Suku Fatumea no mos Suku Nanu no aldeia 12, agora daudaun enfrenta hela problema boot kona-ba estrada.
“Hau hanesan Autoridade Postu Administrativu Fatumea, haree preokupasaun neebe ami nia komunidade sira hasoru daudaun, liu-liu ba estrada,” dehan Autoridade Postu Administrativu Fatumea.
Autoridade Postu Administrativu dehan, nee mak foin akontese hori bainruak kareta ida baku fila iha momentu halao ninia negosiu.
Nia afirma, tula karau husi Fatumea atu ba Dili, mas iha dalan kareta nee la konsege liu, tanba estrada aat no kareta nee baku fila, no horiseik hanesan autoridade ami mobiliza sira atu bele ajuda kareta nee, nomos bee moos Postu Fatumea, aldeia lima mak enfrenta hela problema kona-ba bee moos.
“Liga ba bee moos ami Postu Fatumea, aldeia 12, suku tolu nee, aldeia lima mak enfrenta hela problema kona-ba bee moos mak Suku Sentru nee Aldeia Baleo, Klauhalek no Mane Kiik, Suku Nano, Aldeia Tradukama no Makokon. Maibe, kona-ba eletrisidade komunidade en-jeral iha Postu Administrativu Fatumea asesu hotu ona,” katak nia.
Nunee mos kona-ba eletrisidade daudaun nee komunidade en-jeral iha Postu Administrativu Fatumea asesu hotu ona ba linha eletrisidade.
Nunee, liga ba estrada hanesan autoridade la tur nonok, nafatin halo pedidu ba iha ministeriu relevante liu-liu ba iha Ministeriu Obras Publika atu haree estrada nee.
Nia argumenta tan katak, iha fulan Fevereiru nee husi Ministeriu Obras Publika, husi seksaun ida topogragia nee halo ona topogragia iha area nee ba estrada nasional liu-liu liga kapital, munisípiu ba iha postu administrativu neebe daudaun nee iha hela prosesu. Espera prosesu sira nee bele lalais, nunee labele hasusar komunidade sira halo movimentu. Tanba daudauk nee haree komunidade susar tebes atu asesu, liu-liu sira nia produtu lokal sira transporta husi sira nia knua, aldeia, suku mai too iha merkadu munisipal araksa tebes.
Maibe, agora daudaun nee komunidade sira produz rasik tomate barak loos, kuaze komunidade sira kuda rasik tomate nee, maibe susar ba sira mak atu asesu ba estrada nee.
Aleinde nee Postu Administrativu Fatumea konhesidu fatin istoriku sira ba kultural, fatin relijiozu, nunee ba futuru parte relevante presiza haree sitiu turistiku sira.
“Tanba tinan kotuk parte governu ba ona fatin istóriku sira, ba kulturál nian, ba fatin relijiozu, ida ne’e pertense servisu jestaun merkadu no mós turizmu nian. Sira halo promosaun ba postu nian iha semana kotuk, atu sira tau iha sira nia planu, nune’e ba futuru sira bele haree mós sitiu ba iha turistiku sira,” dehan Autoridade Postu Administrativu Fatumea, Cesar.
iha fatin hanesan, Autoridade Postu Administrativu Fohorem, Delfin Amaral Ferreira hatete, Postu Fohorem nee iha foho tutun neeba.
“Durante ami nia preokupa mak nee, eletrisidade maizumenus diak oituan, tanba tama hotu aldeia sira nee,” dehan nia.
Nunee mos estrada mak sei preokupasaun boot, postu mos seidauk too, satan ba suku, aldeia sira nee seidauk too. No PNDS halo 30 mil ba 40 mil, maibe seidauk maioria foin balu deit.
“Hau sujere ba ministeriu kompetente atu bele tau matan liu ba estrada, komunidade agora nee hakilar barak liu kona-ba estrada,” hatutan nia.
Nia argumenta, bee moos komunidade sira sente diak oituan, problema boot liu mak estrada susar liu, no liga ba problema sira nee nia hatoo ona proposta liu husi asembleia postu ho mos Konselhu Koordena Munisipal nee hatoo beibeik ba kada diresaun hamutuk ho Autoridade Munisipal Kovalima, kada fulan aprezenta beibeik kona-ba nesesidade neebe presiza iha baze nee. Total populasaun hamutuk 6.175, iha Postu Administrativu nee kompostu husi suku haat, Suku Fohore Villa, Suku Datorua, Suku Lakto no Suku Daktolu.
(eme)