SUAI, STLTIMORLESTE.com – Prezidente Republika (PR), Jose Ramos Horta vizita Eskola Sekundaria Jeral Publiku Suai, hodi haree direita kondisaun no rona mos preokupasaun profesores no estudante sira nia.
Liu husi diskursu iha Eskola Sekundaria Jeral Publiku Suai, Sesta nee (28/03/2025), Prezidente Republika, Jose Ramos Horta husu estudante kontinua estuda, aleinde nee husu mos profesores kontinua estuda nunee hanorin estudante sira ho matenek.
“Imi nia moris oras nee daudaun tinan ruma liu ba kotuk, tinan ruma liu ba oin, imi nia moris responsabilidade todan neebe imi simu, husi inan aman. Husi governu, estadu, husi nasaun mak saida, hau hanoin ida deit, estuda, estuda, estuda. Estuda didiak, estuda loro-loron, dader, lokraik, kalan. Mestre sira mos tenke hakas aan, ita sai mestre buka profisaun mestre atu fahe matenek husi imi nia kakutak, husi livru neebe imi estuda, husi manual sira, nunee prepara oan sira nee ba futuru,” katak PR Horta.
Prezidente Republika iha eskola iha grupu ida mak mestre sira, ida estudante sira. Maibe mos iha uma ambiente tenke diak, nunee labarik sira bele iha kbiit atu estuda. Labele iha violensia iha uma, inan aman, liu-liu aman tau matan didiak ba inan.
Nunee mos Adjunta Diretora Eskola Sekundariu Publiku Jeral Suai, Ana Doutel Sarmento Von hatete, eskola ida nee iha estudante desimu anu hamutuk 558, desimu primeiru anu hamutuk 497, no desimu segundu anu hamutuk 710. Total estudante Eskola Sekundariu Jeral Publika Suai hamutuk 1.965, neebe kompostu mane hamutuk 809 no feto hamutuk 956.
“Ho kondisaun eskola estudante neebe barak, eskola tenke fahe estudante sira iha tornu rua, tanba sala de aula la sufisiente. Iha tornu dader estudante desimu segundu anu programa siensia teknolojia no programa siensia sosiais umanidade hamutuk sala 16. Ho desimu primeiru anu programa siensia teknolojia hamutuk sala 6 neebe okupa hamutuk sala de aula 22. Iha tornu lokraik estudante desimu anu programa siensia teknolojia no programa siensia sosiais no umanidade hamutuk sala 12, no desimu primeiru anu programa siensia sosiais no umanidade hamutuk sala 6 neebe okupa hamutuk sala de aula hamutuk 18,” dehan nia.
Nia hatutan, total turma desimu primeiru anu no desimu segundu anu hamutuk turma 40, tanba nee eskola presiza tan sala de aula hamutuk 18. Eskola presiza mos eskritor ba profesor tanba laiha fatin propriu ba profesor sira, inklui laboratoriu pratika ba estudante sira.
“Eskola ida nee iha profesor funsionariu publiku hamutuk 59, mane nain 41 no feto nain 18. Tanba profesor funsionariu publiku la sufisiente hodi halao prosesu ensinu aprendisazen iha eskola, iha mos profesor neebe selu husi inan-aman rasik hamutuk nain 16. Mane nain 9 no feto nain 7, total profesor iha eskola hamutuk 75 kompostu husi mane 50 no feto 25. Ida nee ami nia relatoriu badak kona-ba kondisaun eskola no difikuldade kona-ba menus aula, profesor, eskritor no laboratoriu pratika ba estudante sira,” hakotu nia.
Tuir observasaun neebe mak STL hetan bainhira remata vizita eskola refere Prezidente Republika Jose Ramos Horta mos entrega material desportu ba profesores no estudante.
(eme)