TL Laiha Moeda, BCTL labele Halo Politika Monetario

Governador Banku Sentral Timor Leste (BCTL), Helder Lopes. (Foto: Media PR)

DILI, STLTIMORLESTE.com – Timor Leste (TL) laiha moeda rasik no uza deit dolar mak entidade Timor Leste, liu-liu Banku Sentral Timor Leste (BCTL – sigla português) labele halo monetario.

Kestaun nee hatoo husi Governador BCTL, Helder Lopes ba jornalista sira, bainhira remata halo enkontru ho Prezidente Republika, Jose Ramos Horta iha palasiu Prezidensial Niolau Lobato, Bairo Pite, Segunda (10/03/2025).

Governador BCTL dehan, Timor Leste uza dolar ida nee bele konfiansa ba investor neebe hakarak mai halo investimentu iha rai laran, maibe laiha moeda rasik fleksiblidade banku sentral ho entidade Timor Leste liu-liu BCTL labele halo politika monetario.

Governador dehan, BCTL hamutuk ho Fundu Monetario Internasional (FMI) aprezenta ona estudu liga ho benesiariu kustu Timor Leste utiliza dolar.

“Semana kotuk banku sentral hamutuk ho FMI halo ona aprezentasaun sobre estudu neebe liga ho benefisiu kustu Timor Leste utiliza dolar iha Timor Leste, estudu nee konklui ona maibe mais estudu nee fasparte esforsu husi banku sentral ninia neebe ami mos halo estudu lubuk ida ona atu komprende didiak serake ita utiliza dolar mak diak ka ou ita presiza hahu hanoin ona atu ita iha moeda rasik, estudu nee tulun ami liu-liu estudu neebe halo hamutuk ho FMI nee tulun ita para komprende sobre benefisiu kustu,” katak nia.

Nia hatete, nia bele sumariza ninia benefisiu mak utilizasaun dolar fo serteza ka fo establidade, tanba dolar nia valor nee estavel liu-liu bainhira kompara ho moeda husi nasaun sira seluk.

“Kuandu iha estabilidade bele fo konfiansa ba invetor sira neebe hakarak tama nomos bainhira importa sasan karik valor nee latun atu importa ita nia sasan sira neebe ita importa husi rai liur nee baratu bainhira ita sosa mai iha ita nia rai, nee benefisu, kustu boot tanba ita laiha moeda rasik ita uza dolar, dolar sempre forte hasoru moeda sira seluk mak nia kustu mak ita laiha fleksibolidade katak banku sentral ou ita entidade Timor Leste liu-liu banku sentral sira labele halo politika monetario, enkuantu enkonomia presiza, ezemplu hakarak promove esportasaun ou hakarak investimentu, ou hakarak kontrola presu ita labele utiliza instrumentu ida halo bele trava osan nia suplay ka nia distribuisaun iha ekonomia ou bele aumenta ita labele halo ida nee, tanba dolar nee laos ita mak produs, maibe ema mak produs” katak nia.

Nia hatutan, se karik Timor Leste iha moeda rasik banku sentral bele hatete dehan sasan nia folin agora sae iha merkadu makaas liu tanba osan mak distribui makaas entaun BCTL bele tama dada osan balu oituan para sasan folin tun bele halo ida nee, maibe agora labele halo ida nee, ida nee mak nia dezafiu ba kustu neebe iha.

Enkuantu Timor Leste iha moeda rasik banku sentral kontinua halo estudu, kontinua halo preparasaun liu-liu oinsa kapasita nia aan komprende asuntu nee ho diak depois halo ho gradualmente.

Nia hatutan, agora ba oin Timor Leste utiliza dolar lai hodi hein banku sentral prepara nia kbiit ou kontinua dezenvolve ekonomia para prienxe rekejitu kondisaun oinsa too ponte ida neebe bele dehan prienxe ona rekejitu kondisaun propriu ona iha moeda rasik.

(eme)

Share it :

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *