DILI, STLTIMORLESTE.com – Nasaun Reinu Kambodia fo apoiu masimu ba Timor Leste hodi adere ba ASEAN, tanba nee nasaun rua sei hametin kooperasaun bilateral iha futuru.
Kestaun nee hatoo husi Ministru Negosiu Estrajeiru no Koperasaun (MNEK), Bendito Freitas ba jornalista sira bainhira remata akompanha Prezidente Republika fo pose ba Embaixador Timor Leste ba Reinu Kambodia iha Palasiu Prezidensial Nikolao Lobato, Bairo Pite Segunda (09/06/2025).
“Ita hatene katak Kambodia nee nasaun ida importante tebes neebe hametin kooperasaun bilateral ho Timor Leste, foin daudaun ita simu mos Prezidensia Senadu Kambodia nia mai Timor neebe halo vizita mai ita nia estadu no hatudu ligasaun lider sira nia neebe forte tebes, nunee mos Kambodia mak fo apoiu masimu tebes ba ita nia plenea ka futuru kandidatura ba ASEAN nia, ita hatene katak iha simeira ASEAN ida 40 ho 41 iha penope nee mak iha neeba deside emprinsipiu Timor Leste sai parte iha ASEAN, tanba nee mak ho ita nia nomeasaun embaixador foun senhor Marcos ba iha neeba bele reprezenta ita nia Estadu ho konfiansa tomak ho kualidade tomak neebe iha hodi servi no reprezenta promove intrese Estadu Timor nia iha kooperasaun bilateral nasaun rua nee,” dehan Ministru.
Ministru hatete, ho vizita Prezidente Senadu no Eis Primeiru Ministru Kambodia nian, Samdech Akka Moha Sena Padei Techo Hun Sen, mai Timor Leste, estabelesimentu Embaixada Kambodia nian iha Dili no aprezentasaun kredensial husi Embaixador Chun Sovannarith, hametin lasu amizade no ligasaun neebe diak tebes.
Nunee mos Embaixador Timor Leste ba Reinu Kambodia, Marcos dos Reis da Costa hatutan, Kambodia nia apoiu ba Timor Leste adere ba ASEAN nee makaas tebes dezde uluk too mai ohin loron.
“Hanesan ohin ministru dehan ona Kambodia nia suporta ba Timor Leste nia adezaun ba ASEAN sem rezerva, sira suporta dezde inisiu ate a data sira suporta nafatin no sei kontinua suporta nafatin, buat barak durante vizita ita nia boot sira ba iha Kambodia nomos foin lalais senadu Kambodia mai ita aprende mos husi sira nia esperiensia, tanba sira mak tama ikus liu iha 1999 tama ba ASEAN, entau sira nia esperiensia iha hela hakarak fahe mai ita, no ita aprende mos husi sira, no sira mos prontu atu bele fo kapasitasaun ba ita nia ema sira atu prepara bainhira ita tama ona sai membru ba ASEAN,” dehan Embaixador TL ba Reinu Kambodia.
Embaixador dehan, Kambodia prontu fahe esperiensia no fo mos kapasitasaun ba Timor oan sira nunee bainhira Timor Leste adere ona ASEAN, Timor oan sira bele partisipa laos masimu deit maibe pro ativamente,
Embaixador dehan Timor Leste iha relasaun diak politikamente dipolomatikamente Timor Leste iha relasaun diak ho Kambodia.
“Vizita ita nia boot sira ba Kambodia mos ita halo ho nivel prezidente ona foin lalais mos ita simu tan Prezidente Senadu Reinu Kambodia mai ona nee hatudu ita nia relasaun ho kambodia nee diak tebes, ita mos iha kooperasaun iha area edukasaun, neste momentu sira fo hela bolsu estudu ba ita nia Timor oan sira, neste momentu sira nain 10 mak iha neeba atu komesa sira nia estudu ba kuatru anos, ida nee komitmentu Reinu Kambodia nia para atu fo bolsu estudu ba ita,” dehan Embaixador.
Embaixador dehan, Timor Leste mos iha parte sols nia Timoroan sira barak mos ba halo servisu iha Reinu Kambodia, entaun iha komunidade Timor oan labarak maibe purvolta 20 pesoas mak iha neeba, nee mak prioridade neebe haree.
“Ita mos sei iha kooperasaun iha area agrikultura nomos komersiu neebe ita hatene durante nee mos ita hola fos husi Kambodia, entaun ita tenta haree took kooperasaun ida nee atu bele alarga liu tan, liu-liu atu buka fahe esperiensia foun ho Kambodia iha area kultura nia, tanba sira iha matenek, sira iha konhesimentu, sira prontu mai fahe esperiensia nee ho Timor Leste.
Timor Leste mos iha buat barak atu oferese iha enerjia, mina no gas nia nomos sira mos hakarak aprende ho Timor Leste, no Kambodia mos prontu aprende ho Timor Leste parte husi rekonsiliasaun nia, neebe Timor Leste halo ho nasaun vizinhu ida nee mos parte referensia ida sira aprende ho TL halo kooperasaun diak liu tan.
“Prioridade neebe ita haree aleinde kooperasaun neebe eziste ona, depois ba haree took area potensia saida tan mak presiza halo kooperasaun liu tan, foin lalais nee iha inisiu do ano 2025 ita nia Ministru Telekomunikasaun Pasaporte asina ona memorandum entedimentu ida iha area dijital nia, ida nee mak hau sei haree liu tan aleinde iha area kooperasaun iha area komersiu ho edukasaun,” katak Embaixador.
(eme)