INTRODUSAUN
Artigu ne’e ninia objetivu atu hafanu ita kona ba materializmu, ita bele komprende ezistensia ema no sosiedade liu husi lei dezenvolvimentu produsaun material. Tanba prosedimentu produsaun material ba hakonu ho ema nia nesesidade, sosiedade la eziste. Iha Marx ho Engel deskobre; ema ninia involvimentu iha relasaun prosedimentu produsaun material nu’udar baze ba relasaun sosial hotu hotu.Tuirprosesu produsaun ema la’ós apenas produs material ba hakonu nia nesesidade, maibé ema produs no reprodus nia relasaun sosial. Iha obra the origin of the family private property and state Friederich Engels Engels,Friedrich (1884). hateten, “Buat rua ne’e iha karakter ganda. Iha parte ida refere ba prosedimentu produsaun no reprodusaun material hahan hodi hakonu ema-nia nesesidade subsistensia; Iha parte seluk ita refere ba produsaun no reprodusaun umanu ita (ema).
Tanba ita ema ne’ebe eziste, atu hala’o relasaun entre ema, ho natureza, atividade produsaun akontese hodi konstrui sosiedade no relasaun social iha sosiedade bele produs no reprodus nia-an? Ita presiza komprende liu-husi pontu sira tuir mai!
Natureza no sosiedade
Tuir ezistensia evolusaun no dezenvolvimentu iha sosiedade, ita presiza hare’e husi aspeitu produsaun no relasaun sosial kada etapa dezenvolvimentu sosiedade. Produsaun material nu’udar save ida komplementar hodi esplika diak liu estrutura internal sosiedade antu relasaun ambiente esternal natureza ne’ebe haleu.
Iha Produsaun bazikamente nu’udar prosesu interasaun entresosiedade ho natureza. Iha prosesu interasaun,ema hetan fontes ba hakonu honesesidade moris hosi natureza nian. Tanbaiha imposibel ba ema atu moris no kontinua ninia moris hodi forma sosiedade lahó servisu produsaun. Ita mensiona uza lian Engels dehan; “so servisu maka kria umanu.”Evolusaun atividade servisu sira, dahuluk, ita nia beiala sira utiliza liman ba kaer instrument simples hodi asegura sira nia an hosi animal siak sira, kaer animal, halibur hahan ai-fuan, fore no modo tahan sira. Maibe atividade nu’udar orma intuitivu dahuluk husi animal sira.
Liu husi atividade kontribui makas tebes ba aspeitu importante rua: dahuluk, halo ema (beiala) sira la’os apenas adapta an ba ambiente ne’ebe atu haleu sira maibe halo atividade sira servisu. Liu husi servisu halo sira la’o los (erekta) atu hafahe funsaun iha orgaun isin lolon, entre kakutak, liman, ain sira.Tanba servisu nu’udar movimentu einjeral nian, nune’e liu-husi servisu no servisu hamutuk, hamosu artikulasaun liafuan, koalia, no seluk tan nu’udar transmisaun hosi atividade servisu no esperensia sosial.
Iha faze importante rua ba formasuan umanu, Dahuluk, sira atu utiliza instrumentu traballu regularmente, daruak, kria instrumentu traballu. Iha prosesu formasaun umanu. Dala ruma ita duvida, oinsa ema iha kuñesimentu hodi kria instrumentu, hala’o ninia prosedimentu produsaun? Marx ninia afirma katak, relasaun entre ema ho natureza no ema ho ema, liu-husi atividade sira pratika simples ho esperiensia sosial iha evolusaun umana forma ema nia kuñesimentu. Nune’e, halo ita komprende katak hosi pratika forma ema niakuñesimentu no esperiensia sosial, imposibel ba beiala sira, iha ninia kuñesimentu, la hó baze atividade pratiku.
Konkluzaun
Iha kresimentu populasaun barak espanda iha area teritoriu hotu konserteza influensia sosiedade. Bainhira ita planu atu dezenvolve produsaun iha rai-laran ita presiza hare’e uluk rekursu naturais ho populasaun. Iha analiza barak ba aprezenta, total populasaun ohin-loron forma sosiedade depende ba nivel dezenvolvimentu produsaun.
Tanba populasaun iha sosiedade atu aumenta ka redus depende ba oinsa sosiedade hakonu nia nesesidade, no sosiedade atu hakonu depende ba nivel dezenvolvimentu produsaun. Iha afirmasaun balun argumenta katak, umenta kresimentu populasaun la afeita ba mudansa iha modu produsaun no vida umana; ida-ne’e sala! Tanba kresimentu populasaun nu’udar rezultadu hosi mudansa modu produsaun.
Husi :
Vincencio Elu