DILI, STLTIMORLESTE.com – Tuir Komandante Jerál Polisia Nasionál Timor Leste (PNTL), Komisáriu Jerál Polisia Henrique da Costa klarifika katak, razaun PolisiaMigrasaun prende dokumentus pasaporte vitima kazu Trafiku Umanu nia la fo fila, tanba iha prosesu kriminal.
Nia dehan, pozisaun nee ligadu ho vitima nain 15 neebe mak deklara katak, sira nia dokumentus hanesan pasaporte no seluk tan hetan prende husi parte Polisia Migrasaun nian, tanba deskonfia no identifika ba kazu trafiku umanu.
Nia tenik, razaun Polisia Migrasaun prende dokumentus sira, tanba ida nee prosesu kriminal ninian, buat (dokumentus) neebe mak parte investigasaun prosesa ona no aprezenta ona bá Ministeriu Publiku.
“Agora nain hirak horiseik koalia ba media katak, polisia halo buat nee la los ka impede sira nia movimentu, maibe hakarak hateten katak, ida nee ita impede ka ita prevene ona sira nia vida no sira familia no futuru hodi buka dalan seluk,” hatete Komandante Jerál Polisia Nasionál Timor Leste (PNTL), Komisáriu Jerál Polisia Henrique da Costa ba jornalista sira iha Sentru Formasaun Polisia (CFP) Komoro Dili, Tersa (10/06/2025).
Nia hatutan, kazu trafiku umanu nee akontese iha fatin-fatin, kauza husi ema sira neebe lori ajensia ilegal sira hodi bosok lori ba servisu iha rai liur, nunee ikus mai la sai realidade hodi sai fali trafiku umanu.
Nia mos deklara, foin lalais mos polisia halo buska, aprensaun no identifika bá suspeitu na’in tolu neebe involve ba krimi trafiku umanu, nunee sira nia dokumentu prenda hotu.
“Ita hatene agora daudaun autor nain tolu nee tama ona prizaun preventiva. Ita mos orienta parte investigasaun atu komunika ho nasaun neebe destinadu atu buka mos autor sira iha neeba,” nia informa.
Nia esplika, sidadaun barak mak sai ona vitima ba trafiku umanu, iha tinan kotuk no tinan ida nee parte Polisia simu vitima barak trafiku umanu mak ba servisu iha rai-liur, tanba osan la selu no balun nia pasaporte kompanhia subar tiha.
Komisáriu koalia nunee, ikus mai vitima sira labele komunika ho familia. Ho nunee liu-husi operasaun neebe polisia halao ikus mai identifika sira husi Timor Leste haruka sira fila mai.
“Ida nee nasaun neebe mak polisia halo operasaun mak hetan, maibe balu ba nee iha nasaun balu laiha operasaun polisia ninian, balu too agora familia mos la hetan kontaktu,” nia hatutan.
Nia koalia, labele haluha, vitima trafiku umanu laos labarik kiik oan, se deit bele sai vitima ba ida nee, balun uza halo servisu, balu ba sira hasai tiha orgaun bele faan nomos halo buat seluk ruma.
Tan nee, Komandante Jerál PNTL husu ba sidadaun sira bainhira hakarak ba servisu iha rai-liur labele fiar ajensia sira arbiru, maibe tenke komunika ho Governu hodi identifika kompanhia neebe iha akordu servisu hamutuk ho governu.
“Se lae ita boot sira lao mesa-mesak too aban bainrua Governu mos la hatene, rona fali ida nee sai tiha vitima, entaun ita atu ba buka iha neebe. Tanba nee husu atu labele fo sala polisia sira nia servisu,” nia hatoo.
Komisáriu Jerál Polisia nee mos husu nafatin ba sidadaun hotu-hotu atu labele fi’ar mos rekrutamentu online iha media-sosial sira, tanba konsidera bosok deit.
“Ita nia vitima barak nee liu husi rekrutamentu online tau iha media-sosial hanesan Facebook, Instragram, YouTube no seluk tan, no balu liu-husi Kuis sira, ida nee bosok no lohi deit,” nia informa.
Entretantu, iha loron Domingu (07/06/2025) vitima nain 15 halao konferensia imprensa iha Beto, Suku Madohi katak, foin lalais sira nain 15 ba iha Batugade-Motain hetan prende husi parte Migrasaun, tanba deskonfia iha indisiu ba trafiku umanu, nunee prende sira nia dokumentus importante sira. Sidadaun nain 15 nee deskonfia vitima ba trafiku umanu, tanba rekrutamentu husi ajensia balu neebe fasilita husi suspeitu nain 3 atu ba servisu iha nasaun Slovakia.
Enkuatu suspeitu nain tolu (3) ho inisial JdA, NSH no IFPS nee polisia halo buska no kaptura tanba involve ba kazu krimi trafiku umanu hodi prosesa ona ba dalan legal no Tribunal kondena tama ona prizaun Bekora.
Nunee, iha konferensia imprensa nee vitima nain 15 nee lamenta tebes ho parte Migrasaun tahan sira nia dokumentus pasaporte too agora la fo, maske sira ba husu fila-fali. Enkuantu polisia tahan dokumentus sira nia tanba deskonfia no identifika iha indisiu trafiku umanu.
Maibe vitima nain 15 nee rekuza katak, sira laos vitima ba trafiku umanu, maibe sira rasik mak hakarak ba servisu iha nasaun Slovakia, nunee sira husu atu fo livre suspeitu nain tolu nee, tanba nuudar mos vitima.
Aleinde vitima nain 15 mos konsidera Polisia Migrasaun halo identifikasaun ba no prenda dokumentus nee la los, tanba sira rezeita katak, sira laos vitima ba trafiku umanu.
(jen)
