BAUKAU, STLTIMORLESTE.com – Prezidente Autoridade Munisipiu Baukau, Veneranda Lemos hateten, Baukau preparadu atu hakat ba faze implementasaun programa desentralizasaun administrativa.
“Baukau ita preparadu, ita kontinua nafatin kapasita ita nia funsionariu sira ba rekursu umanu iha tinan ida tomak halo manutensaun ba ema atu preparadu laos deit iha munisipiu, maibe too kedas iha Postu Suku no Aldeia sira,” hatete Veneranda ba STL iha Vila Nova, Kuarta (22/01/2025).
Prienxe rekezitu importante sira ba implementasaun programa desentralizasaun administrativa mak tenke prepara rekursu umanu neebe kualidade, kondisaun infraestrutura masimu.
Nunee iha tinan liu ba, Autoridade Munisipal liu husi Diresaun Nasional hahu fasilita formasaun, maibe iha loron iha loron 20 Janeiru 2025 Autoridade Munisipal sira halo ona enkontru ho Xefe Governu, Primeiru Ministru Kay Rala Xanana Gusmão no Ministeriu Planeamentu no Investimentu Estratejiku Gastão de Sousa ho nia membru tomak, neebe tuir planu sei identifika munisipiu sira hodi konstrui edifisiu Asembleia Munisipal.
Nunee, Munisipiu Baukau rasik iha ona fatin ba kontrusaun, tanba daudaun ekipa konjunta husi Autoridade Munisipal hamamuk ona fatin propriedade Estadu nian, neebe sei konstrui edifisiu Asembleia Munisipal hodi hakat ba dezenvolvimentu Administrativa Infraestrutura.
“Entermus rekursu, fasilidade Estadu nian neebe iha ita halo preparativu hotu, maibe avaliasaun ba konsdisoens minimas, entaun deklarasaun Primeiru Ministru nian 2027 nee ita bele realiza eleisaun,” deklara Veneranda.
Kona-ba implementa eleisaun ba Autoridade Lokal neebe deklara husi Primeiru Ministru, Kay Rala Xanana Gusmão, tinan 2027 sei implementa iha munisipiu balu, garante Munisipiu Baukau sei enkaixa, tanba krese ona ba Postu Administrativu 8 no Suku 62.
Aleinde nee mos iha rekursu naturais neebe garante, tanba simu ona informasaun husi Autoridade Mineiros neebe indika Munisipiu Baukau rasik iha fatuk mutin bele transforma ba sumenti, osan mean, manganez no seluk tan, neebe bele fo rendimentu ekonomiku bainhira halo ona explorasaun, tanba daudaun faze estudu husi kompanhia Internasional balu, funsionarius hamutuk 500 resin.
Maibe iha mos rekursu turizmu neebe too oras nee seidauk asesu estrada ho diak, nunee Autoridade Munisipal planeia sei aloka orsamentu liu husi Programa Nasional Dezenvolvimentu Suku no Planu Dezenvolvimentu Integradu Munisipal halo reabilitasaun ba estrada sira hodi fo asesu ba vizitante sira.
Enkuantu reabilitasaun estrada rural sira neebe konekta ho estrada nasional iha Baukau, Governu kontinua esforsu liu husi kompanhia sira halo reabilitasaun ho fazeadamente, maibe sei lansa tan fatuk dahuluk ba estrada urbana diresaun Vila Antiga too Vila Nova hamutuk kilometru 23, neebe sei hahu reabilitasaun iha fulan Fevereiru tinan nee.
Nunee mos, Governu sei tau orsamentu ba irigasaun Watuwa Suku Gariuai, neebe sei bele oferese bee ba natar sira iha Suku Samalari, Seiçal, Buruma inklui Baukau, hodi hasae numeru produsaun hodi hatan ba implementasaun programa desentralizasaun administrativa, tanba iha ona nesesidade.
Maibe atu hakat ba implementasaun programa desentralizasaun administrativa ou poder lokal neebe sei akontese iha tinan 2027, sei la naran akontese ba munisipiu ida, tanba ekipa husi Ministeriu Administrasaun Estatal (MAE) sei halo identifikasaun hafoin deside.
Atu atinji implementasaun programa Poder Lokal iha Baukau, Autoridade Munisipal kontinua koordena ho entidades hotu liu husi reuniaun Konselhu Konsultivu Munisipal, hafoin aprezenta ba nasional hodi deside, tanba implementa Poder Lokal, Baukau tenke, tanba iha nesesidade atu hatan.
(EST 2)