DILI, STLTIMORLESTE.com – Relasiona ho seminariu nasional ho tema “Implementasaun Rejime Kareiras ba Profisional Saude iha Estadu Direitu Demokratiku”, Visi Primeiru Ministru hatoo nia pozisaun katak, iha komponente haat importante.
“Komponente haat nee importante, ida oinsa mak hadia rekursu umanus hodi reforsa ba iha jestaun administrasaun ba estandarizasaun pratika, ida mak material neebe ita iha, maibe tenke iha manutensaun mos ba material sira neebe importante,” dehan Visi Primeiru Ministru no Ministru Kordenador Asuntu Sosial, Mariano Assanami Sabino ba jornalista sira iha Salaun CNE Kaikoli, Sabadu (14/12/2024).
Nia hatete, ida tan mak politika no regulamentu sira neebe iha ona bele adia, tanba atu koalia kona-ba rejime profisional sira nia hahu kedan iha 2022 reviu, maibe la konsege implementa too agora.
Nia sublina, husi seminariu ida nee objetivu prinsipal mak atu halo diagnosa tansa mak seidauk implementa, iha pontu hirak mak sei haree kona-ba promosaun, kona-ba oinsa mak fo valor ba espesialista sira estanalizasaun pratika iha area rural sira ba klinika hospital iha nivel postu, nivel munisipiu no hospital rejional sira, tanba buat balu lao ona, maibe presiza hadia fali.
Nia katak, saude no edukasaun sempre iha orsamentu boot liu hotu-hotu, maibe infraestrutura mak boot liu, haree ba iha infraestrutura baziku no orsamentu saude, infraestrutura laos hakerek iha orsamentu ministeriu nian, maibe muda tiha ba infraestrutura fundu nian. No analiza didiak setor ida nee fo duni prioridade, maibe setor ida nee mos dezafiu iha.
Nia hatutan, dezafiu boot ida mak nia rezultadu neebe ita haree haruka pasiente sei ba liur ho orsamentu neebe iha, entaun Governu ida nee iha objetivu prinsipal mak oinsa hatur saude iha fatin neebe lo-loos, ho regras no elementu sira neebe fo apoiu sira ho didiak oinsa bele redus dependensia pasiente ba rai liur.
Iha fatin hanesan, Prezidente Asosiasaun Mediku Timor Leste, Rui Maria de Araujo dehan, seminariu ida nee atu komprende didiak konteudu husi estensaun lei.
“Sirkular neebe Ministeriu Saude fo sai iha 29 fulan Outubru hamosu preokupasaun makaas iha profisionais saude sira nia leet, no profisional saude sira rasik haruka ona karta ba Ministra hasoru malu atu koalia, maibe presiza halo seminariu ida hanesan nee hotu-hotu komprende didiak konteudu no estensaun lei nee hanusa,” dehan Rui.
Nia akresenta, ho razaun ida nee mak konvida Ministru neebe uluk iha 2012 hahu prepara lei nee lori ba Konselhu Ministru aprova, no segundu Jurista ruma atu ajuda sira hodi kompreende oinsa halo interpretasaun ba lei sira nee, no terseiru haree husi perspetiva direitus umanus nian, tanba nee mak konvida mos Provedor hodi haree ba ida nee.
(ter)