DILI, STLTIMORLESTE.com – Ministru Justisa, Sergio Hornai hasoru malu ho delegasaun Ministeriu Koordenador Asuntu Politika Justisa no Seguransa husi Indonezia hodi diskute kona-ba mobilidade ema tama sai iha area juridisaun Timor Leste no Indonezia, no rai sira nuudar estadu membru ASEAN, inklui kombate krimi transnasional neebe akontese iha area jurdisaun TL no Indonezia.
“Reuniaun ohin importante los, delegasaun boot ida mai husi Indonezia, ida neebe mai koalia oinsa mak ita atu hametin ita nia kooperasaun servisu bilateral iha pais rua nian, halo mos kooperasaun ho servisu sira neebe ita halo iha krimi sira transnasional nian,” dehan Ministru Justisa, Sergio Hornai ba jornalista sira iha Edefisiu MJ, Segunda (09/06/2025).
Nia hatutan, problema imigrasaun no aziliu politiku sai mos asuntu ida neebe iha Ministeriu Justisa Timor Leste, nunee mos ho prezensa husi delegasaun nee, sira tenta identifika hamutuk ho POLRI ho Instituisaun relevante neebe iha atu halo servisu ba oin.
MJ mos agradese ba delegasaun neebe mai, sira mai atu hasoru MJ no aborda tan servisu sira iha Politika Ekonomia no mos Justisa, liu-liu ba iha rejistu no mos imigrasaun ninian. Tanba hela deit fulan balu ita atu tama ba iha ASEAN, sai hanesan adezaun permanente ba ASEAN, konserteza laos Indonezia deit mak nia mobilidade sai tama iha Timor, Estadu membru neebe hola parte depois de sai hanesan membru, iha asuntu sira neebe importante diskuti iha Estadu membru sira iha reuniaun bilateral, no mos reuniaun sira neebe relasaun ho ASEAN nian.
Reforsa, tau hanoin hamutuk atu haree ba servisu sira iha Migrasaun nian no mos Fronteira nian, atu fo rekonhesimentu ba dokumentus sira hotu neebe entre Estadu rua, iha relasionamentu ba mobilidade povu rua sai tama ba area juridisaun Estadu rua ka nasaun rua nee nian. Sei buka esforsu hamutuk atu halo interkambiun, atu haree boas pratika husi nasaun ida ba nasaun seluk atu halo melhoramentu ba servisu sira ho kualidade.
Dehan tan, koalia mos kona-ba oinsa halao servisu liu liu iha Polisia Imigrasaun sira ho Ministeriu Interior halao servisu hamutuk, atu haree kona-ba sidadaun sira neebe tama lori problema justisa iha ita nia teritoriu Nasional. Tanba nee MJ hamutuk ho sira diskuti mos kona-ba trafiku umanu nian, tanba trafiku umanu tutela iha MJ nia okos.
No halo komplementalidade mos ba iha reuniaun neebe hanesan foin lalais POLRI Indonesia mai asina hamutuk ho Polisia Sentifiku Investigasaun Timor Leste nian, atu haree kona-ba krimi transnasional sira, liu liu kona-ba krimi sira hanesan terorizmu brankamentus kapitais, droga, neebe tama iha teritori nasional sem autorizasaun husi nain ba juridisaun ka teritoriu ida nee.
Informa tan, sira la iha rezerva fo apoiu ba modalidade politika seguransa no mos justisa sira prontu loos iha area hotu sira sosoiu ekonomiku, ita koalia kona-ba kultura, tanba povu rua iha kedan merkadu ida iha fronteira sira sempre lao ba mai.
Iha fatin hanesan, Adjuntu Area Koordenasaun Politika Externa Ministeriu Kordenador Assuntu Politika Justisa no Seguransa (Kemenko-Polhukam Indonezia), Mohammad K.Koba hateten, delegasaun Menkopolkham ho hasoru malu Ministru Justisa Timor Leste koalia konaba Adezaun Timor Leste ASEAN, nunee mos koalia kona-ba kestaun reforsa fronteira entermus servisu migrasaun nian oinsa kontrola mobilidade ema tama sai iha area juridisaun Indonezia no Timor Leste.
Sublina, Aleinde ida nee iha enkontru ho Ministru Justisa Timor Leste koalia kona-ba oin Indonezia kompromete sei apoia kapasitasaun formasaun ba PCIC no Servisu Migrasaun nian hodi melhora sira nian servisu nunee mos liu husi enkontru nee koalia kona-ba mos asuntu teknolojia dijitalizasaun no koopersaun sira neebe ha nivel ASEAN liu-liu iha kooperasaun trilateral neebe halo Timor Leste iha futuru.
(ter)