Pensaun Vitalisia Presiza Halakon, Tanba Habokur Grupu Balu

Akademista, Ireniu Viriatu Pires Martins. (Foto: Espesial)

DILI, STLTIMORLESTE.com – Lei pensaun vitalisia nee habokur deit grupu balu, tanba nee bele halakon, altera ou elimina tiha artigu ida neebe defini kona-ba regalias ba duutadu sira.

Kestaun nee hatoo husi Akademista, Ireniu Viriatu Pires Martins ba STL liu husi telefone, Tersa nee 04/03/2025).

Nia hatete, fila fali ba dekretu lei Nu. 1/2007 neebe defini regalias oin-oin ba eis titulares sira, iha artigu 1 defini klaramente kona-ba duputadu ida iha direitu atu hetan direitu oin-oin husi Estadu.

“Dekretu lei ida nee nia substansia no natureza mizeravel tebes, iha Timor Leste pensaun vitalisia laos nesesidade publika, tanba nia fo deit benefisiu ba grupu minoria sira laos ba ema hotu, regalias sira nee defini deit ba membru deputadu nain hira neebe kada tinan troka malu, tuir los sira la presiza moris diak, tanba sira nee reprezenta povu, hatoo aspirasaun povu nian, reprezenta povu nia lian, infelizmente sira moris dook los husi povu neebe sira reprezenta ba,” katak nia.

Nia dehan, pensaun vitalisia nee bele halakon, altera ou elimina tiha artigu ida neebe defini kona-ba regalias ba duputadu sira, tanba lei nee rasik nuudar produtu politiku, ida seluk mak lei nee bele halakon wainhira deputadu 65 iha konsensus ida
.
“Tanba halakon pensaun vitalisia nee laos buat difisil ida iha Timor, difisil nee tanba sira ho interese idak-idak nian, bele halakon hodi evita despezas neebe laiha retornu ba estadu, tenke evita no iha balansu entre despezas no reseitas, se la iha mak estadu sei hasoru fiscal Clif iha futuru mai, tanba osan mina rai hotu,” katak nia.

Nunee mos Peskizador AJAR, Inocencio de Jesus Xavier hatutan, lei pensaun vitalisia nee kontra protividade luta rezistensia nia.

“Presiza halo alterasaun ba lei pensaun vitalisia, tanba lei ida nee hamosu kontra produtividade luta rezitensia nia, buat ida luta ba moris diak nia no sira mos kontra ita nia hino nasional, ita koalia kona-ba anti explorasaun, depois ita halo explorasaun husi lejislasaun sira neebe parlamentu rasik mak explora depois mai dehan lei, maibe lei nee se mak halo, imi nain 65 mak tau iha intrese neebe labele halo beik publiku kona-ba lei, lei nee laos doutrina Maromak nia neebe idak-idak moris mai lei nee iha tiha ona,” katak nia.

Peskizador AJAR nee dehan, lei pensaun vitalisia nee deputadu no deputada sira tama tiha ba mak halo lei nee, tanba saida labele muda lei nee.

“Ita iha problema ho dezempregu ita iha problema ho reseitas fundus minarai, maibe imi nafatin koalia pensaun vitalisia, imi hakarak sosa kareta luxu, ita moe iha ka lae? pelumenus moe laiha ba iha netik fuan, agora moe mos laiha ona fuan mos laiha nee halo nusa, ida nee problema,” katak nia.

Diretor HAK, Feliciano da Costa Aroujo hatete, hakarak sai deputadu no deputada tanba hakarak aprova benefisiu sira neebe mak ba aan hanesan hakarak hola kareta foun nomos benefisiu seluk ba aan.

Maibe ba tinan 5 nee produs lei hira halo fiskalizasaun nee hira, depois koalia konaba povu nia lian no povu nia nesesidade sira nee too iha neebe.

“Atu hatete deit ema hotu-hotu iha direitu atu espresa no ema hotu iha direitu atu eskolha, ema hotu-hotu dehan ba nia aan katak hau hakarak ba deputadu no deputada nee ba idak-idak nia aan, hau hatete buat ida mak nee, laos deit deputadu no deputada tauk mak ida nee osan laiha ona ema laiha atu kandidata aan ba Prezidente, Primeiru Ministru, deputadu no deputada, entaun perguntas mak nee, atu sai saida fila ba ema nia rai hotu nee hau koalia honestu,” katak nia.

Nia hatutan, koalia kona-ba altera lei pensaun vitalisia nee sosiedade sivil no parte hotu hakilar beibeik too sin ona, maibe deputadu no deputada sira iha parlamentu nasional la tau ba ajenda.

“Hahu kampanha nee sira rasik koalia ona liafuan sira nee katak ami sei muda, reve no sei halo mudansa ba pensaun vitalisia no balu too hatete tan ami sei hapara hotu pensaun vitalisia, realidade saida,” katak nia.

Nia mos husu povu atu matan moris neon nain, tanba husi votus neebe fo konfiansa liu husi promesa rebo rebo neebe atrai povu maibe ikus realidade laiha, tanba nee ba oin presiza matan moris neon nain.

(eme)

Share it :

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *